خاطرات سید محمد هاشم پوریزدانپرست از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام از عملیات پیروزمند و حماسه بزرگ شکست حصر آبادان ( عملیات ثامن الائمه ) – قسمت ششم

امّا ماجراي گشت:

آمدم جانم را بدهم پايم را دادم !  

برادر زراعت كار تعريف مي كرد كه يك شب چهار تا از بچّه­ها را مطابق روال هر شب جهت گشت شناسايي به جلو فرستادم. پس از گذشت ساعتي صداي انفجاري در وسط بيابان بلند شد و تيربارهاي عراقي به آن سمت شروع به تيراندازي نمودند. با بي­سيم با بچّه ها تماس گرفتم و از حال آن ها پرسيدم.

 آن ها گفتند: « پاي يكي از بچّه­ها روي مين رفته و قطع شده است.»

 با گرفتن مشخّصات محل آن ها كه در نزديكي تانك سوخته بود، با چند تن ديگر از بچّه ها با سرعت به طرف تانك سوخته حركت كرديم. عراقي‌ها نيز كه متوجّه شده بودند ما داريم به سمت محل انفجار مي­دويم، به سوي ما آتش گشودند. ولي آن چنان من در فكر رسيدن به آن ها بودم كه به آتش سنگين عراقي­ها توجّه نداشتم. بقيّۀ بچّه­ها افتان و خيزان مي­آمدند، امّا من مي­دويدم. تا بالاخره به تانك سوخته رسيديم. در آنجا مشاهده كردم كه پاي يكي از بچّه ها از ساق قطع شده است.

ماجرا را پرسيدم.

 گفتند:« پس از اينكه مناطق زيادي را گشت زديم، به اينجا رسيديم و جهت استراحت كنار تانك نشستيم. اين برادر پايش را دراز كرد تا رفع خستگي كند كه پايش روي مين رفت و قطع شد.»

برادر زراعت كار مي­گفت: آن برادر رزمنده در حالي كه پايش قطع شده بود به ما اميدواري مي داد و مي­گفت: « مبادا ناراحت شويد و روحيّۀ خود را از دست بدهيد. من آمدم جانم را بدهم، پايم را دادم. فكر نكنيد من از جبهه مي روم در اوّلين فرصت باز خواهم گشت.»

 برادر زراعت كار اشاره مي­كرد كه من هيچ حرفي براي گفتن نداشتم و فقط بر سر و صورت او بوسه مي­زدم. او را روي برانكارد گذاشتيم كه به عقب بياوريم. ناگهان به ذهنم رسيد كه اين منطقه بايد پر از مين باشد وگرنه يك دانه مين كه در وسط بیابان نمي­تواند وجود داشته باشد. لذا بلند دستور دادم همه سر جاي خود بي­حركت بايستند! و سپس فرياد زدم وگفتم « به اطراف خود نگاه كنيد! ببينيد از مين[1] خبري هست يا نه؟»

 بچّه­ها شروع به جستجو كردند و همه اظهار داشتند كه چيزي مشاهده نمي­كنند. امّا وقتي خودم شروع به جستجو كردم و اين در حالي بود كه دستۀ برانكارد نيز در دستم بود، ناگهان مشاهده كردم كه در يكي دو سانتي متري پوتين ام يك مين ضد نفر وجود دارد. برانكارد را به دست بچّه­ها دادم و به آن ها گفتم: « از اطراف من دور شوید.»

 فكر مي­كردم مين ممكن است از نوع « قطع فشاري»[2] باشد. لذا براي اينكه اگر با برداشتن پايم مين منفجر شد، آسيب كم تري به آن برساند، سعي كردم پايم را كج كنم و بدنم را از آن دور سازم كه پس از انجام اين كار و منفجر نشدن مين، متوجّه شدم مين فشاري بوده است، ولي پاي من روي آن نرفته است.

 او مي­گفت: « ببين! فقط يكي دوسانتي متر پاي من با مين فاصله داشت، آيا اين جز تقدير الهي و درسي كه خداوند مي­خواست به من بدهد ـ كه جز با خواست او حادثه اي اتفّاق نمي افتد ـ چيز ديگري مي تواند باشد؟!»

حرفش را تأييد كردم. او درحقيقت داشت، در قالب تعريف ماجرايي كه براي او اتفّاق افتاده بود به من درس مي داد. این جریانات آيات قرآن را كه مي­خواندم، برايم تفسير مي­كرد و بعداً كه به تفاسير و سخنان علما و حضرت امام مراجعه مي كردم، مي­ديدم نظر آن ها همان تفسيـري بوده است كه از آيات برداشت كرده­ام.

 آري، جبهه­ها، مدرسه­اي بود كه اسلام و قرآن را براي انسان تفسير و راه را براي طالبان حقيقت مي­گشود و روشن مي­كرد و خوشا به حال آنان كه از اين مدرسه و از اين دانشگاه فارغ التّحصيل شدند و مراتب علم و معرفت و انسانيّت را پيمودند.

داد زديم خودي ! خودي !

به تدريج به بچّه­هاي خميني شهر علاقۀ بيشتري پيدا كردم. از مسئولين آن ها خواستم تا مرا هم در گشت­هاي شبانه راه بدهند. بالاخره يك شب اين سعادت برايم پيش آمد. در ابتداي شب به خط آن ها رفتم. پس از صرف شام و گفتگوهاي دوستانه و بحث روي مسائل سياسي روز كه بيشتر حول و حوش خط ليبراليسم (بني صدر) و منافقين و ساير گروهك ها و خيانت آن ها در پشت جبهه و ظلم به مسئولين انقلاب از جمله شهيد بهشتي و ترور شخصيّتي ايشان بود، يواش يواش ساعت به دوازده شب نزديك شد. اسلحۀ خود را برداشتم. خشاب ها را كه قبلاً به فانوسقه وصل كرده بودم، بر كمر و شانه هايم محكم كردم و پوتين را پوشيدم و آماده شدم تا همراه بچّه­ها راه بيفتم. قرار بود پس از گشت در مناطق مورد نظر و کسب اطّلاع از اوضاع دشمن، به منطقة نيروهاي ارتش رفته و از آنجا در منطقۀ خودي، به خط اوّليه برگرديم.

 سؤال كردم: « به بچّه­هاي ارتش اطّلاع داده شده است؟»

 گفتند: « بله! به مسئول مخابرات آن ها اطّلاع داده­ايم و او به پاس بخش و نيروهاي در خط اطّلاع خواهد داد.»

 با اطمينان به راه افتاديم. مناطق زيادي از بيابان كه بعضي نقاط آن داراي گودي و بلندي بود را زيرپا گذاشتيم، امّا نه مطلب تازه­اي بدست آوردیم و نه با گشتي­هاي عراقي روبرو شديم. نزديكي­هاي طلوع فجر با آرامش و خيال آسوده به سمت نيروهاي خودي حركت كرديم. به سمت دشمن رفتن مانند از كوه بالارفتن است. هر قدم انسان بايد به سختي و زحمت يك قدم روي خود بگذارد، و جلو برود، امّا بازگشت از سمت نيروهاي دشمن به سمت نيروهاي خودي چون سرازير شدن ازكوه دو لذّت دارد: اوّل فتح قلّه و هدف مورد نظر و دوّم، راحتي نزول از قلّه.

شايد بتوان گفت، ما نيز چنين حالي را داشتيم آن هم در آن بيابان بي­انتها و زیر آسمان زیبا و ستارگان پر نور و درخشان و در نزديكي سحر.

از دور كه به خطوط چشم مي­انداختيم و گلوله­هايي كه داشت شليك مي­شد و منوّرهايي كه در آسمان منفجر و نورافشاني مي­كرد و صداي انفجارهايي که از دور و نزديك به گوش مي رسيد، حالت عجيبي در  وجود انسان پديد مي آورد. حالتي كه جز در جبهه و جنگ و جز در آن  روزها، نمي­توان آن را حس و درك كرد.

 مواضع  خودي داشت کاملاً پيدا مي­شد و تير بارچي را داشتيم به خوبی مشاهده مي كرديم. امّا احساس كرديم كه وضعيّت عادي نيست!

 پرسيدم: « مگر به آن ها نگفته­اند؟»

 همه گفتند: « چرا گفته­ايم.»

 حس كردم تير بار چي آمادۀ شليك است.

 مقداري ترس در جانم فرو ريخت و پايم سست شد.

 به دوستان گفتم: « اشتباه نيامده باشيم. حتماً مواضع خودي است؟! اشتباه نكرده ايم ؟!»

 گفتند: « نه ! يقيناً مواضع ارتش است.»

 بر اساس گرا و جهتي كه از روي ستارگان در جهت شمال معلوم بود خودم هم يقين داشتم.

 از خود پرسیدم: پس چي شده است؟!

 ناگهان صداي ايست بلند شد.

 داد زديم: «خودي! خودي!»

  فرياد زد: « ايست! حركت نكنيد! و گرنه شليك مي­كنم!»

همه ايستاديم و بر سر جاي خود ميخكوب شديم.

تعدادي از بچّه­هاي ارتش كه از خواب پريده بودند، به پشت خاكريزها ريختند و مشغول نظارۀ ما شدند.

 يكي از بچّه­ها فرياد زد: « با افسر نگهبان هماهنگي كرده ايم!»

 يكي از ارتشي ها داد زد: « آهسته جلو بياييد!»

 و ما با احتیاط جلو رفتيم و نزدیک آن ها ایستادیم.

 مسئول دسته جلوتر رفت و با افسر نگهبان شروع به صحبت كرد و او پرسيد: « با كي هماهنگي كرده­ايد؟ من اصلاً روحم خبر ندارد! نزديك بود همۀ شما را به رگبار ببنديم. ما فكر كرديم شما عراقي هستيد، فقط خدا رحم كرد. از اينكه داشتيد بي­خيال مي­آمديد، گفتيم نبايد نيروهاي عراقي باشيد.»

گفتيم: « ما با افسر مخابرات هماهنگي كرديم و او را دقيقاً  در جريان گذاشتيم !»

او گفت:  « اصلاً چيزي به من نگفته­اند. امّا در هر صورت به خير گذشت. نزديك بود به دست ما كشته شويد.»

افسر مخابرات پيدايش شد.

ـ یکی از بچّه­های ما داد زد: جناب سروان! چرا اطّلاع نداده ايد نزديك بود…

و او جواب داد: من به افسر نگهبان گفتم!

و افسر نگهبان با تعجّب پرسید: به من؟!

و او جواب داد: نه! به سروان…

و افسر نگهبان بیان داشت: امّا او موقع تعويض پست به من نگفت!

افسر نگهبان قبلي پيدايش شد و معلوم شد كه فراموش كرده و به خاطر خستگي كه داشته به افسر بعدي نگفته است.

خداوند خير او را مي­خواست و حادثه­اي بوجود نيامد. به چاي دعوتمان كردند و پيش آن ها كه اكثراً آدم هاي با صفايي بودند و     چهره­هایي نوراني داشتند، مانديم. جبهه آدم ها را خدايي مي­كرد و در نتيجه دوست داشتني. افسر نگهبان قبلی خيلي شرمنده بود. ما هم مدام او را دلداري مي­داديم. صبح شد و سپيدۀ سحر سر زد. به نماز ايستاديم و سپس در سنگرهاي آن ها به خواب رفتيم. خداوند در بستر امن و امان خود ما و جانمان را و آن ها را از عذاب وجداني كه معمولاً‍ پس از اين گونه وقايع براي انسان به وجود مي آيد، حفظ كرده بود. يادم افتاد به برادرم كه در سوسنگرد چنين حادثه اي برايش اتفّاق افتاده بود. او به سمت يك تانك خودي كه تازه وارد منطقه شده بود، به خيال اينكه تانك دشمن است و آن ها را محاصره كرده است، شليك كرده بود و اگر چه گلولۀ  آر.پي.جي به تانك برخورد كرده بود، امّا منفجر نشده بود. او بعداً فهميده بود كه ضامن گلولة آر. پي.جي را نكشيده و خداوند به اين وسيله از فاجعه­اي جلوگيري كرده بود.

صبح پس از اينكه آفتاب بيابان را در آغوش خود گرفته بود، از گرماي سنگر بيدار شديم و پس از صرف صبحانه با برادران ارتشي، از آن ها خداحافظي كرديم و به خط خود بازگشتيم.

محمّد مين ياب !

ادامۀ گشت ها، موجب مي شد بچّه ها بيشتر روحيّه بگيرند و با شرايط جبهه بيشتر آشنا شوند و جهت آينده ساخته و آماده گردند. نوجواناني نيز بودند كه با توجّه به سن كمي كه داشتند، در اين جريان استعدادهاي خاصي از خود بروز مي دادند. مثلاً يك نوجوان شانزده ساله كه به او محمّد مي­گفتند در ميان بچّه­هاي خميني شهر بود. در يكي از گشت هاي شبانه يك مين ضد نفر كه باران مقداري از آن را بيرون آورده بود، پيدا شده بود. بچّه ها سريعاً به عقب مي آيند تا دستگاه مين ياب را ببرند و ساير مين ها را پيدا كنند. امّا هر چه سعي مي كنند دستگاه چيزي را نشان نمي دهد. مين پيدا شده را زير دستگاه مي گذارند، ولي باز عكس العملي نشان نمي­دهد. متوجّه مي شوند مين پلاستيكي است و دستگاه توان يافتن اين نوع مين را ندارد. علي الظّاهر اين نوع مين را اسرائيل به تازگي در اختيار صدام قرار داده بودند. لذا به فكر مي­افتند با همۀ زحمتي كه داشت، با دست و وسايل ابتدايي زمين را بگردند و مين ها را پيدا كنند. يكي از افرادي كه در اين رابطه تلاش فوق العاده­اي مي­كرد، محّمد بود. او توانسته بود در يكي از مواردي كه براي يافتن مين رفته بود، بيش از بيست مين را پيدا كند. اين موضوع باعث شد كه رزمندگان روحّيه و  ايمان تازه­اي  نسبت به خود پيدا كنند و لذا بسياري از آن ها جهت يافتن ميـن  شب ها بـه جلو مي­رفتند و كلاً تحرّك تازه­اي در جبهۀ ذوالفقاري پيدا شد كه در صفحات آينده در مورد نتايج آن صحبت خواهد شد.

از كنار لوله ها بياييد !

در تاريخ بیست و پنجم آذر يعني يك هفته پس از ماجراي حمله و عدم موفقيّت آن برادر رضا سيف اللهي از دانشجويان خط امام و از فرماندهان سپاه به آبادان آمد و جلسات متعدّدي با مسئولين سپاه داشتند كه من هم حضور داشتم. اخبار حملۀ نوزدة آذر با توجّه به اينكه در جبهۀ آبادان هر كس مستقل عمل  مي­کرد و برنامه ريز اصلي ارتش بود، به صورت ديگري براي آن ها مطرح  و حتّي يك نوع پيروزي عنوان شده بود و ما جريانات تلخ حمله را براي ايشان بيان كرديم. قرار شد به جبهه­ها سر بزنيم. يك ماشين لندرور در اختيار ما گذاشته شد. من رانندگي آن را به عهده داشتم. از پل ايستگاه هفت گذشتيم و وارد ابتداي جادة  آبادان ماهشهر شديم. بايد به سرعت مي­گذشتيم و به دليل كم تجربگي در رانندگي ديدم اين كار از من بر نمي­آيد و ممكن است ماشين را چپ كنم؛ آن هم با توجّه به اينكه من اوّلين بار بود پشت لندرور مي­نشستم. جاي تعارف نبود.

 رو به برادران كردم و گفتم: « راستش من رانندگي ام خوب نيست. اينجا بايد با سرعت بگذريم هركدام بهتر مي توانيد رانندگي كنيد. بهتر است اينجا پشت ماشين بنشينيد.»

 براي آن ها جاي تعجّب بود!

  امّا به هرصورت براي من بهتر از اين بود كه ماشين چپ مي شد يا هر حادثۀ ديگري به وجود مي­آمد.

 برادر رضا سيف اللهي پشت فرمان نشست و با سرعت گذشتيم و در نقطۀ مورد نظر كه سنگر بهداري نيز بود، پارك كرديم و به سمت خطوط نيرو­هاي خودي پياده به راه افتاديم. ضمن صحبت با برادران مستقر در خط ، با دوربين مشغول بررسي خطوط عراقي‌ها شديم.

 لودرها و بولدزرهاي آن ها در روز هم مشغول كار بود.

 كاري كه ما اصلاً امكان انجام آن را نداشتيم.

 چون آتش سنگين عراق سريعاً از آن جلو مي­گرفت، ولي عراقي ها به راحتي داشتند در مقابل چشم ما امور مهندسي خود را انجام مي­دادند و دليل آن نيز برخوردار نبودن ما از پشتیبانی آتش بود.

 متأسّفانه فرماندهان ارتش به دستور بني صدر از دادن كوچك­ترين امكانات به سپاه خودداري مي­كردند و ما را شديداً تحت فشار قرار داده بودند. در حين بازديد و صحبت با رزمندگان، عراقي‌ها كه از حضور گروهي جهت بازديد مطّلع شده بودند، شروع به پرتاب خمپاره به طرف ما كردند. يكي از خمپاره ها به فاصلۀ پنج متري ما اصابت نمود. گويا خداوند از قبل سپري را به وجود آورده بود كه بازديد كنندگان آسيبي نبينند. يك تپّۀ كوچك كه با چند بيل لودر خاك و گل بوجود آمده بود، بين ما و گلولۀ خمپاره واقع شده بود و جلو اصابت تركش‌ها را گرفت. من كه در فاصلۀ دورتري ايستاده بودم و شاهد سقوط خمپاره و انفجار آن بودم، مبهوت شدم.

 به فكر فرو رفتم و با خود گفتم: « اين چند بيل خاك و گل در اينجا چكار مي كرد؟»

 دليلي براي وجود آن نبود.

 امّا نه !

 اينها از عالم ماوراء و عالم غيب است.

 اين ها آيه است. خدا دارد خود را نشان ما مي­دهد.

 آورده اند كه به ما درس بدهند! درس توحيد! درس خداشناسي!  اين يك نشانه و آيه از سوي او بود! ما را به جبهه نياورده­اند كه كاري كنيم.

پس از اينكه صحبت ها كه با شور و هيجان ادامه داشت و خمپاره نيز نتوانسته بود در ادامۀ آن خللي وارد كند، تمام شد به عقب باز گشتيم، من جهت احتياط به چند تن از همراهان برادر سيف اللهي اشاره كردم كه شما از كنار لوله ها بياييد و ما هم از اين قسمت مي رويم. آن ها از آن سو رفتند و ما هم به راه افتاديم. در مسير حركت، ما بي­خيال مشغول صحبت بوديم كه ناگهان زوزۀ خمپاره­اي توجّه همه را جلب كرد. تا متوجّه شدم گلوله به كدام سمت در حال حركت است، صداي انفجار را نيز شنيدم و آه از نهادم بلند شد! درست در چند متري برادراني كه من از آن ها خواسته بودم از كنار لوله ها بيايند اصابت كرده بود. آن ها فرصت خوابيدن هم نداشتند. فقط جلوي چشمان منتظر و نگران ما و به خصوص من كه آن ها را به آن طرف فرستاده بودم، فرصت يافتند بنشينند. چقدر براي من طولاني و ناراحت كننده بود تا مجدّداً برخاستند و ايستادند. فكر مي­كردم تركش خمپاره حتماً به آن ها اصابت كرده است. امّا نه! خمپاره روي لوله ها خورده بود و تركش هاي آن در هوا پخش شده بود و به آن ها اصابت نكرده بود.

 آن ها مجدّداً شروع به حركت نمودند و ما نيز از ميانۀ دشت در حالي كه خمپاره اطرافمان مي­خورد شروع به دويدن كرديم و وارد سنگر بهداري شديم. خمپاره باران قطع شد و ما پس از مقداري صحبت با بچّه­هاي بهداري و اطّلاع از مشكلات آن ها سوارماشين لندرور شديم و مجدّداً وارد جاده گرديديم.

 من گفتم: « اينجا سرعت را زياد كنيد! احتمالاً در كمين هستند.»

 با سرعت زياد ماشين به حركت درآمد و از جاده گذشت و در انتهاي آن به سمت راست پيچيديم تا از طريق ايستگاه دوازده به كوت شيخ برويم. در راه از مسائل مختلف صحبت مي كرديم. مسايل روز، خيانت بني­صدر، آيندۀ جنگ. فاصلۀ كوتاه بين خرمشهر و آبادان با سرعت طي شد.

وارد منطقۀ كوت شيخ شديم.

آتش سنگين بود.

صداي انفجار از نقاط مختلف آن به گوش مي رسيد.

من كوچه پس كوچه­هاي كوت شيخ را نمي­شناختم. مقداري سرگردان شديم تا مسئولين خط را پيدا كرديم. پس از صحبت با آن ها به ديدار رزمندگان خرمشهري مستقر در سنگرها و خانه­ها رفتيم. در يكي از اتاق ها تعدادي از بچّه هاي خرمشهر مستقر بودند. چاي تعارف كردند.

 پس از صرف چاي يكي از آن ها با اشاره به چهارتا از نيروهايشان گفت: « اینها جزء‍ شهداي زنده اند!»

 ما مقصود او را متوجّه نشديم.

 گفت: « بالاي سرتان را نگاه كنيد!»

 نگاه كرديم، يك گلولۀ توپ سقف را شكافته و تا نيمه وارد فضاي اتاق شده بود.

با تعجب گفتم: « اين چيه؟!»

یکی از آنان گفت: « ديشب اين برادران در اين اتاق حضور داشتند كه اين گلوله به سقف اصابت كرده است، امّا خداوند نخواسته و منفجر نشده است.»

 به آن برادران نگاه كردم.

 قيافه­هاي آرام و نوراني آن ها برايم جالب بود. به ياد حضرت اسماعيل افتادم در لحظاتي كه از قربانگاه با پدر خود باز مي­گشت.

 از شكاف هايي كه در ديوار خانه­ها ايجاد شده بود، خانه به خانه به سمت كنارۀ كارون راه افتاديم. در بعضي اتاق ها كه از آن عبور مي­كرديم، عكس هاي خانوادگي مردم خرمشهر هنوز روي ديوارها بود و وسايل زندگي مردم هنوز دست نخورده وجود داشت و رزمندگان چون يك امانت از آن نگهداري مي­كردند. كانال هايي را كه رزمندگان در خانه ها و كوچه پس كوچه ها كنده بودند، پشت سرگذاشتيم تا به سنگرهاي كنار رودخانه رسيديم و از آنجا با دوربين به آن طرف رودخانه چشم دوختيم. خانه هاي ويران، مغازه­هاي خراب شده، كشتي­ها، لنج­ها و دوبّه­هاي غرق شده در آن سوی رودخانه ديده مي­شد. صداي لودر و بولدزر عراقي‌ها نيز به گوش می­رسید. پس از ساعتي تماشاي آن سوي ساحل كه با تأسّف فراوان همراه بود، بازگشتيم. از كوچه ها كه مي آمديم، چند بار خمپاره در نزديكي ما فرود آمد. امّا هر بار به لطف الهي به كسي اصابت نكرد.

 با خود گفتم: هر بار كه من به اين دو خط سر زدم، يك گلوله هم شليك نشد.

 امّا امروز چه خبر شده است؟

 اين همه شليك خمپاره؟!

 نهايتاً به اين نتيجه رسيدم كه امروز خداوند مهمانان ما را دارد به مهماني توكّل و ايثار و تكيه بر خود دعوت مي كند و به آن ها دارد درس مي آموزد تا آن ها وظايف خود را با توكّل بر او و بدون ترس و واهمه از كسي و چيزي انجام دهند.

به آبادان بازگشتيم.

 پس از خواندن نماز و صرف ناهار، مهمانان ما آمادۀ رفتن شدند.

 برادر رضا سيف الّلهي توصيه كرد: « شما به جبهه سر بزنيد و به بچّه ها روحيه بدهيد.» سپس خداحافظي كرد، ماشيني در انتظار بود كه آن ها را به « چوئبده» برساند تا با هلي كوپتر به اهواز بروند.

بي احتياطي !

از اهواز بچّه­ها خبر آوردند كه در پايگاه « منتظران شهادت» انفجاري رخ داده است و چند تن از بچّه ها به شهادت رسيده و چند نفر هم مجروح شده­اند. در پرس و جوي بيشتر متوجّه شدم كه يكي از  دانشجويان مهندسي كه در واحد تخريب بود، در اتاق مشغول آزمايش يك نارنجك بوده است، ضامن آن را كشيده و زير ضربه زن آن يك قطعه پلاستيك گذاشته بود تا از برخورد آن با چاشني جلوگيري كند، امّا پلاستيك توان تحمّل ضربه را نداشته و نارنجك منفجر شده بود. او اين كار را جلو چشم تعدادي از بچّه ها كه در اتاق حضور داشته اند، انجام داده بود. در اين جريان متأسّفانه دانشجوي فوق الذّكر و برادر شجاع الدّين رضوي به شهادت رسيده و تعدادي نيز مجروح شده بودند.

 با شنيدن جريان خدا را شكر كردم! زيرا از وضعيّت اتاق تخريب اطّلاع داشتم. در اتاق تعدادي مين ضد تانك، چندين گلولة موشك تاو و مقدار زيادي از انواع مهمّات و مين هاي ضد نفر وجود داشت و اگر يكي از آن ها منفجر مي شد، با توجّه به اينكه اتاق تخريب نزديك اتاق فرماندهي و اطّلاعات عمليات بود، خدا مي­دانست چه عواقبی در پی داشت. مبتدي بودن رزمندگان در امور نظامي گاهي موجب فجایعی از این قبیل می­شد. من نيز چندين بار نزديك بود با دست خود، خود را به كشتن بدهم. مثلاً يك بار مقداري مواد انفجاري را از گلوله اي بيرون آوردم  و در يك مخزن سوخت موشك تاو كه از ساعد دست كوچك تر و مانند كپسول گاز است كردم تا ببينم كه اين مواد مي تواند موجب حركت آن را فراهم كند يا نه. اين آزمايش را در يك گودال در نزديكي­هاي هتل آبادان كه البتّه به يك محوطة باتلاقي مانند مشرف بود، انجام دادم. مقداري مقوا را آتش زدم و كپسول را در كنارش گذاشتم تا آتش به آن برسد و موجب انفجار و شليك موشك وار آن را فراهم آورد. امّا هر چه منتظر ماندم از اين امر خبري نشد تا بالاخره مقواهاي مشتعل خاموش شد. بلند شدم تا از علّت عدم موفقيّت آزمايش با خبر شوم كه بلافاصله صداي انفجار مهيبي بر خاست و كپسول منفجر شد و تكۀ بزرگي از آن از نزديكي سرم گذشت و به سمت سنگر ضد هوايي پرتاب شد كه البتّه چون كسي در آن لحظه در آنجا حضور نداشت. به خیر گذشت و حادثه­ای اتفّاق نیفتاد. حال كه نیز نزديك دو دهه از اين حادثه مي گذرد، هنوز از لطف الهي كه به اين صورت مجروح يا كشته نشده ام، شگفت زده و شكرگذار هستم.  در هر صورت گاه گاهي اين كنجكاوي ها و بي تجربگي ها فاجعه هايي به بار   مي آورد كه به نمونه هايي از آن اشاره شد. اگر چه اكثر موارد آن با لطف الهي به خير مي گذشت.

اطّلاعيّة ترحيم يك كودك[3] !

تصميم گرفتم چند روزي به مرخصي بروم. پس از واگذاري مسئوليّت ها به چند تن از دوستان و خداحافظي از بچّه­هاي در خط و نيز دوستاني كه در هتل بودند، در حالي كه آخرين لحظات نيز به دنبال چاپ آخرين بولتن بودم، با يكي از دوستان به سمت چوئبده حركت كرديم. پس از رسيدن به آنجا از موتور پياده شدم و موتور را به او سپردم. وسايل و كلاش خود را كه براي حمل آن نامه دريافت كرده بودم، برداشتم و پس از خداحافظی به سمت محوطۀ توقّفگاه هلي­كوپترها رفتم تا با یکی از آن ها به ماهشهر بروم. اسلحه را به اين خاطر برداشته بودم كه در برگشت كه احتمالاً باید با لنج مي­آمدم در صورت حملۀ عراقي‌ها اسلحه­اي همراه خود داشته باشم. در محوطۀ فرود هلي­كوپتر در انتظار بودم تا نوبت ما برسد. جهت سوار شدن همه را بازرسي كردند.

 با ديدن اسلحه گفتند: « شما نمي­توانيد با اسلحه سوار شويد.»

 گفتم: « مجوّز دارم، لازم بوده است همراهم باشد.»

 گفتند: « نه! نمي­شود.»

 كار به مسئولين بالاتر كشيد و بالاخره با توجّه به نامۀ سپاه آبادان اجازه دادند آن را با خود به هلي كوپتر ببرم. در صف سوار شدن ايستادم. در كيف خود مقداري پوكه­هاي سلاح­هاي مختلف را[4] به همراه داشتم وقتي به ابتداي خط رسيدم  و نفر جلوي مرا داشتند مي­گشتند، متوجّه شدم اجازه نمي­دهند پوكه­ها را كسي با خود ببرد. امّا بيش از اندازه براي من زشت بود كه از ساكم پوكه­ها را، آن هم جلوي آن همه آدم بيرون بياورند. خيلي ناراحت و شرمنده بودم و نمي­دانستم چه كنم.

 ناگهان فكر عجيبي به ذهنم خطور كرد.

 با سرعت يك پوكۀ بزرگ را در آوردم و به سرباز نشان دادم و گفتم: « اينكه چيز مهمّي نيست، بگذار آن را ببرم، براي برادر كوچكم است.»

 گفت: « نه! دستور داريم همه را بگيريم.»

گفتم: « لطف كن، برادرم ناراحت مي­شود.»

 سرباز اصرار و من هم اصرار.

 گفتم: « حالا كه نمي­شود. خوب! باشد! بگير!»

 و آن را به او دادم و كيف را برداشتم و سوار هلي­كوپتر شدم و اين در حالي بود كه در كيف من  تعداد زيادي پوكه و حتّي بدنه و سوخت يك خمپارۀ منوّر هشتاد، وجود داشت. از اين شيطنت خود تعجّب كردم! يادم افتاد به دوران انقلاب كه وقتي گشت ساواك مرا گرفت، به همين صورت از دست آن ها در رفتم. البتّه اين بار يك سرباز جمهوري اسلامي بود و من هم  توجيهم اين بود كه كاري كرده­ام كه جلوي تعداد زيادي رزمنده و ارتشي­ها آبروي سپاه نرود و با اين كار جلو آن را بگيرم! كه البتّه حادثه اي پيش آمد كه مقداري بيدارم كرد. ( كه بعداً تعريف مي­شود).

هلي­كوپتر كه خلبان آن حدود سی سال داشت، از زمين بلند شد و در ارتفاع كم با سرعت به سمت ماهشهر حركت كرد. نهرها در زمين‌هاي رسوبي، مانند مارهايي كه بي حركت خفته­اند، نمايان شدند و هلي­كوپتر چون پرنده­اي از بالاي آن ها مي­گذشت و منظرۀ جالبي در نظرم به وجود      آورده بود. در كنار خلبان نشسته بودم و به حركات او با تعجّب و دقّت نگاه مي كردم. از مطالبی که او در بي سيم بیان می­کرد، متوجّه شدم که پرواز هلي­كوپتر با پوشش هوايي هواپيماها انجام مي شود، و گرنه عراقي‌ها سريعاً به آن ها حمله مي كردند. مشغول تماشاي منطقه بودم كه بندر امام و كشتي­ها و لنج­هاي لنگر گرفته در اسكله­هاي آن از دور مشاهده شد. هلي­كوپتر با رسيدن به بندر چرخي زد و بر زمين نشست. از آن پياده شده و به ماهشهر رفتم و در شهر مشغول گشتن شدم. از جريان زندگي عادي و روزمرّه مردم در آنجا تعجّب كردم. زن‌ها و بچّه ها در رفت و آمد بودند. آن هم با توجّه به اينكه ماهشهر از جبهة آبادان فقط صد كيلومتر فاصله دارد. در خيالات خود غرق بودم كه متوجّه شدم تعدادي از نوجوانان مشغول تماشاي من هستند! كلاشي كه بر دوش انداخته بودم، آن ها را متوجّه من كرده بود. چند نفر از مردم نيز كه در حال گذشتن از كنار من بودند، به صدام لعن و نفرين مي­فرستادند!

چند تن از بچّه ها دورم جمع شدند و شروع به سؤالات مختلف از جبهه كردند. جواب آن ها را دادم و سپس به راه افتادم تا به سمت اهواز بروم. روي ديوار يك اطّلاعيّۀ ترحيم بود، امّا يك اطّلاعيّۀ عادي نبود. عكس يك دختر كوچك بود، چند بار هم آن را ديدم، فكر كردم حتماً در بمباران شهيد شده است.

 كنجكاوي رهايم نكرد و بالاخره در سر يكي از كوچه­ها كه مجدّداً يكي از آن اطّلاعيّه­ها را ديدم، به آن سو رفتم تا ببينم موضوع از چه قرار است.

 اسم و صورت دخترك آشنا بود.

 امّا ماهشهر؟!

 ليلا طالقاني؟!

چي؟!

 با دقّت خواندم !

 خشكم زد !

 طالقاني؟!

 دوست خودم !

خودش است.

 امّا در ماهشهر؟!

 اطّلاعيّه را كه تا آخر خواندم، اشك در چشمانم پيچيد. بارها درتهران به خانۀ آن ها رفته بودم. دخترك كوچك و معصوم در ميان شعله هاي آتش نفاق سوخته بود. ماجرا از اين قرار بود كه سیّد هدايت الله طالقاني دوست دوران دانشجويي­ام همراه همسر خود كه او نيز از دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتي بود، جهت خدمت در جهاد سازندگي و امور فرهنگي به ماهشهر آمده بودند و با توجّه به وضعيّت آن زمان، در يك كانتينر كه به عنوان مركز تبليغي و پخش كتاب و از اين امور بوده است، زندگي مي­كرده­اند. صبحگاه جهت گرفتن وضو از كانتينر بيرون مي­آيند و مقداري از آن دور مي­شوند. منافقين كه در كمين بوده اند، با سرعت به طرف كانتينر رفته و با انداختن كوكتل در آن، آن را به آتش مي كشند. دخترك معصوم كه در خواب بوده است، از گرماي آتش بيدار مي­شود و ناله­هاي جگر خراش او به آسمان برمي­خيزد، امّا جنايت كاران منافق عليرغم شنيدن نالۀ جانگداز دخترك كه با دست به دیواره­های کانتینر می­کوبیده است، در آن را بسته و فرار مي­كنند.

 پدر و مادر ليلا پس از بازگشت متوجّه فاجعه شده و با جسد سوختۀ دختر خود روبرو مي شوند. يادم افتاد به قبل از انقلاب، كه در اكثر فعّاليّت­هاي سياسي كه توسط پدر او هدايت­الله طالقاني در دانشگاه­ ما انجام مي­شد و راهپيمايي‌هاي زيادي كه توسط او سازماندهي مي شد و بالاخره ايشان توسط ساواك دستگير و به ده سال زندان محكوم شد و همسرش كه شايد تنها دانشجوي چادري در دانشگاه شهيد بهشتي بود، صبورانه و در حالي كه ليلا طفل كوچكي بود، دوري همسر خود را تحمّل و مؤسّسة حروف چيني كامپيوتري را كه متعلّق به همسرش بود، اداره مي­كرد و ما نيز در اين مؤسّسه فعّاليّت داشتيم. حس كردم خداوند اجـر تلاش هـاي گذشتۀ آن ها را با قبول شهادت فرزندشان داده است. با ناراحتي و اندوه فراوان به راه افتادم.

كاتيوشا گرد و خاك به پا كرد !

به اهواز كه رسيدم، به سمت پايگاه منتظران شهادت رفتم. به فرماندۀ خودمان شهيد حسن باقري سر زدم و پس از حال و احوالپرسي و رد و بدل كردن اطّلاعات دربارۀ مسايل مختلف، جهت استراحت به اتاق تخريب رفتم. ماجراي انفجار در اتاق تخريب را از بچّه ها پرسيدم و آن ها جزء جزء آن را برايم تعريف كردند و از چگونگي شهادت شجاع الدّين رضوي سخن گفتند، به شدّت ناراحت شدم. چند تن از بچّه ها به خصوص دو نوجوان كه در اتاق شاهد ماجرا بودند و خداوند آن ها را سالم نگه داشته بود، نيز حضور داشتند.

 مهمّات و مواد منفجره و مين­ها را بعد از ماجرا از اتاق بيرون برده بودند. تجربۀ تلخي بود كه بايد از آن درس گرفته  مي­شد.

عصر، تصميم گرفتم به جاي رفتن به شيراز براي ديدار برادرم به سوسنگرد بروم و سپس عازم شيراز گردم. پس از رسيدن به سوسنگرد به سپاه رفتم. متوجّه شدم شهيد حسين بسطامي از دانشجويان خط امام به فرماندهي سپاه سوسنگرد انتخاب شده است. به ايشان مراجعه كردم و پس از حال و احوالپرسي با ايشان و تعدادي ديگر از دانشجويان خط امام كه درآنجا بودند، همراه يكي از رزمندگان به محلي كه بچّه­هاي شيراز و از جمله برادرم مستقر بودند، رفتيم و شب را در مقر آن ها كه يك خانۀ بزرگ در وسط يك محوطۀ باغ مانندي بود، ماندم. سوسنگرد به شدّت زير آتش بود. كاتيوشاي عراقي ها گاهي شليك مي كرد و صداي مهيب انفجار گلوله­هاي آن در اطراف مقر به آسمان برمي­خاست. رزمندگان با كنجكاوي از وضع جبهۀ آبادان سؤال مي­كردند كه براي آن ها اوضاع آن جبهه را شرح دادم و متقابلاً آن ها از اوضاع سوسنگرد براي من گفتند. صبح مشغول صرف صبحانه بوديم كه كاتيوشاي عراق شديداً گرد و خاك به پا كرد و تعداد زيادي از گلوله­هاي آن به اطراف مقر اصابت كرد، ولي اين امر براي بچّه­هاي مستقر در سوسنگرد امري عادي شده بود. در هر صورت پس از ديدار با برادرم و خداحافظي از او و ساير رزمندگان عازم اهواز شدم تا به شيراز بروم. راستش با توجّه به محدود بودن مرخصي براي اين به سوسنگرد آمدم كه فكر مي كردم هر لحظه امكان شهادت برادرم وجود دارد و بهتر است او را ببينم. شايد آخرين ديدار باشد و اگر نروم بعداً تأسّف خواهم خورد.